Nog een reden om te vaccineren: de mazelen wist het geheugen van je immuunsysteem

Mazelen klinkt misschien als een ouderwetse kinderziekte, maar vergis je niet: het virus is nog springlevend. En gevaarlijk. Kinderen die besmet raken kunnen blind worden, longontsteking of heftige diarree krijgen en in sommige gevallen zelfs overlijden. Toch neemt het aantal mazelengevallen wereldwijd weer toe. Ook in Nederland.

Dat is opmerkelijk, want we hebben al decennialang een krachtig wapen in handen: het mazelenvaccin. Tussen 2000 en 2023 redde dat naar schatting meer dan 60 miljoen levens. Maar door vaccinatietwijfel, misgelopen inentingscampagnes en een afnemend collectief geheugen voor hoe ernstig mazelen eigenlijk is, raken steeds meer kinderen onbeschermd.

Nieuw onderzoek laat namelijk zien dat het vaccin mogelijk ook tegen andere ziektes beschermt. Hoe dat kan? Het heeft alles te maken met het effect van mazelen op je immuunsysteem. Het virus veroorzaakt namelijk iets wat wetenschappers "measles amnesia" noemen: een soort geheugenverlies van je afweer.

Normaal gesproken onthoudt je immuunsysteem eerdere infecties, zodat het sneller kan reageren als je opnieuw besmet raakt. Maar mazelen kan die opgebouwde immuniteit deels wissen. In een studie verloren ongevaccineerde kinderen na een mazeleninfectie tussen de 11 en 73 procent van hun antistoffen tegen andere ziekten. Bij gevaccineerde kinderen werd dat effect niet gezien.

Het gevolg? Kinderen die mazelen krijgen, lopen daarna meer risico op andere infecties, van griep tot oorontsteking. En dat kan verklaren waarom na een mazelenuitbraak vaak ook andere ziektes oplaaien.

Er is nog een mogelijke verklaring voor het brede beschermende effect van het vaccin: het versterkt mogelijk het immuunsysteem in het algemeen. Het mazelenvaccin is een levend verzwakt vaccin, net als bijvoorbeeld het BCG-vaccin tegen tuberculose. Zulke vaccins staan bekend om hun vermogen het afweersysteem te ‘trainen’, waardoor het beter reageert op allerlei ziekteverwekkers, ook die niets met mazelen te maken hebben.

Voor de komst van vaccinatie overleden jaarlijks zo’n 2,6 miljoen mensen aan mazelen. Die cijfers zijn moeilijk voor te stellen en precies dat is een deel van het probleem. We zijn vergeten hoe besmettelijk en gevaarlijk het virus is. En hoe goed het vaccin werkt: twee prikken geven meer dan 90 procent bescherming, vaak levenslang.

Bron: Science Alert