Kan evolutie depressie verklaren?

Waarom worden veel mensen af en toe depressief? Waarom heeft de evolutie ons voorzien van het talent om depressief te worden? We hebben tenslotte van Darwin geleerd dan de evolutie eigenschappen uitselecteert die nut hebben, die bijdragen aan overleving van de soort.

Depressie voelt vreemd aan vergeleken met dingen zoals angst of woede , die ons helpen overleven door ons te waarschuwen voor gevaar of ons tot actie aan te zetten. In plaats daarvan remt het ons af, put het onze energie uit en zorgt het ervoor dat we ons van anderen afkeren. Toch is het door de eeuwen heen blijven bestaan. Misschien was het geen storing, maar een ingebouwde 'rustig aan'-knop wanneer het leven overweldigend werd, of een manier om aan te geven: 'Hé, ik heb stilletjes hulp nodig.' Of misschien kwam het samen met andere eigenschappen die ook nuttig waren. Wat de oorsprong ook is, wat ons ooit hielp om ermee om te gaan, kan nu als een zware last aanvoelen.

Een populair idee is de sociale rangtheorie. Deze theorie suggereert dat depressie is geëvolueerd om individuen te helpen een lagere status na een conflict te accepteren en zo verdere schade te voorkomen, oppert psycholoog Goldstein in Psychology Today. Vergelijk het met onderwerping bij dieren: wanneer iemand een gevecht verliest, vermijdt hij oogcontact en trekt zich terug. Bij mensen diende depressief gedrag mogelijk een vergelijkbaar doel: escalatie voorkomen en de harmonie in de groep bewaren. Terugtrekken na een sociale nederlaag zou het risico op uitsluiting of geweld kunnen hebben verminderd.

Een andere verklaring is de analytische ruminatiehypothese. Andrews en Thomson (2009) stellen dat depressie de focus van de geest vernauwt tot complexe persoonlijke of sociale problemen. Ruminatie – het obsessieve denken dat veel voorkomt bij depressie – kan mensen helpen deze complexe situaties te analyseren en betere beslissingen op de lange termijn te nemen. Dit model herdefinieert depressie niet als disfunctie, maar als diepgaande probleemoplossing. Dit brengt echter nadelen met zich mee: niet alle problemen hebben een oplossing, en overmatig rumineren kan leiden tot slechtere, niet tot betere resultaten.

De mismatch theorie suggereert dat depressie ontstaat door de discrepantie tussen onze moderne leefomgeving en die waarin we evolutionair zijn gevormd. Depressie wordt gezien als een "foutieve activering" van overlevingsmechanismen

De drang om depressie te elimineren is begrijpelijk, vooral wanneer deze ernstig en levensbedreigend is. Echter, als sommige depressieve toestanden zich ontwikkeld hebben als beschermende of corrigerende mechanismen, dan schiet de poging om alle vormen uit te roeien wellicht zijn doel voorbij. In plaats daarvan moeten we streven naar precisie: behandel schadelijke vormen, maar besef wel dat niet elke sombere stemming pathologisch is.