De meeste behandelingen tegen de ziekte van Parkinson (PD) kunnen het ziekteverloop slechts vertragen. Vroege diagnose is daarom cruciaal om tijdig in te grijpen en de zorg te optimaliseren. Maar bestaande tests zijn vaak duur, subjectief en omslachtig. Een team van onderzoekers heeft nu een opmerkelijk alternatief ontwikkeld: een goedkoop screeningssysteem dat de geur van oorsmeer analyseert om Parkinson vroegtijdig te herkennen.
De onderzoekers baseren zich op de eerdere bevinding dat veranderingen in talg, een olieachtige stof die door de huid wordt afgescheiden, kunnen helpen bij het identificeren van mensen met Parkinson. Bij mensen met de ziekte verandert de samenstelling van deze talg, onder andere door neurodegeneratie, systemische ontsteking en oxidatieve stress. Hierdoor worden andere vluchtige organische stoffen (VOS) afgegeven, die mogelijk een karakteristieke geur veroorzaken.
Tot nu toe werd talg op de huid gebruikt voor geurmetingen, maar dat is niet ideaal. “Wanneer talg op de huid wordt blootgesteld aan omgevingsfactoren zoals luchtvervuiling en luchtvochtigheid, kan de samenstelling veranderen, wat het minder betrouwbaar maakt voor testen”, aldus de onderzoekers. De huid in de gehoorgang is daarentegen beschermd tegen zulke invloeden en produceert oorsmeer, dat grotendeels uit talg bestaat. Dat maakt het een interessant middel voor vroege diagnose.
94 procent nauwkeurigheid
Het onderzoeksteam nam oorsmeermonsters af bij 209 proefpersonen, van wie er 108 waren gediagnosticeerd met Parkinson. Het spul werd vervolgens geanalyseerd met gaschromatografie en massaspectrometrie, twee technieken om chemische stoffen te identificeren. Uit de analyses kwamen vier VOS naar voren die in significant andere concentraties voorkwamen bij mensen met Parkinson. Die zouden mogelijk als biomarkers voor de ziekte kunnen dienen.
Met deze gegevens trainden de onderzoekers een AI-geursysteem (AIO). Dit systeem kon met 94 procent nauwkeurigheid vaststellen of een oorsmeermonster afkomstig was van iemand met of zonder Parkinson. Volgens de onderzoekers kan deze methode dienen als een eerste, toegankelijke screeningstool. Daarmee zou het mogelijk worden om de ziekte al in een vroeg stadium op te sporen, nog voordat symptomen duidelijk zichtbaar zijn.
Als vervolgonderzoek de resultaten bevestigt, kan deze nieuwe methode de diagnose van Parkinson ingrijpend veranderen: het werkt snel, betaalbaar en zonder invasieve procedures. Zo zou een simpel wattenstaafje in de toekomst het verschil kunnen maken tussen laat of tijdig behandelen.