De landbouw is economisch een dwerg, maar kost de maatschappij heel veel

Als je sommige politici hoort, zou je denken dat dit land bijna alles te danken heeft aan de boeren. Ze nemen 60 procent van de ruimte in, dus je zou hopen dat dat veel oplevert. Maar dat is niet zo. Het levert veel op voor een deel van de mensen die werken in de sector. Maar voor Nederland stelt het weinig voor. Het levert wel veel schade op. In geld en in gezondheid.

De Nederlandse landbouwsector vormt een van de grootste paradoxen in onze economie. Hoewel de sector slechts 1,4% van het bruto binnenlands product uitmaakt en relatief weinig werkgelegenheid biedt, veroorzaakt hij volgens recente berekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving wel de grootste maatschappelijke schade van alle economische sectoren. 

Hier wordt de paradox duidelijk zichtbaar. Terwijl de landbouw economisch een relatief kleine speler is, veroorzaakt de sector wel de grootste milieuschade van alle economische sectoren in Nederland. De totale milieuschade door de landbouw bedraagt 12,4 miljard euro per jaar, wat neerkomt op 27% van de totale milieuschade in Nederland.

De landbouwsector is verantwoordelijk voor 24,9 megaton CO2-equivalenten, wat overeenkomt met 17-18% van de totale broeikasgasuitstoot in Nederland . Methaan uit de veehouderij vormt de grootste bron, voornamelijk afkomstig van de fermentatie in de pens van runderen. De veehouderij alleen al is goed voor ruim de helft van de totale landbouwemissies.

Nog opmerkelijker zijn de cijfers voor stikstofverbindingen. De landbouw is verantwoordelijk voor 56% van de totale ammoniakuitstoot in Nederland . Bij stikstofneerslag loopt dit percentage zelfs op tot 79% van de binnenlandse neerslag. 

De milieuschade manifesteert zich in verschillende vormen. Gezondheidsschade vormt de grootste kostenpost, waarbij ammoniak fungeert als "cruciale katalysator" voor de vorming van fijnstof, wat bijdraagt aan hart- en vaatziekten, COPD, astma en longkanker. Natuurschade ontstaat vooral door ammoniakdepositie, die zorgt voor overbelasting van natuurgebieden met stikstof.