The Economist: Wat als de AI-aandelenmarkt instort? – Analyse van een mogelijke zeepbel

De laatste 3 jaar hebben beleggers hun nieuwe speeltje ontdekt: AI. Aandelen die daarmee iets te maken hebben zijn heel snel gestegen, constateert The Economist. Het blad analyseert of er sprake is van een zeepbel (ja) en wat er gebeurt als deze barst. (Dit is een samenvatting: de hele, veel langere analyse vind je hier achter de betaalmuur)

Sinds de release van Chatgpt in 2022 is de waarde van de Amerikaanse aandelenmarkt met 21 biljoen dollar (21 000 000 000 000) gestegen. Slechts tien bedrijven – waaronder Amazon, Broadcom, Meta en Nvidia – zijn goed voor 55% van de stijging. Ze profiteren allemaal van het enthousiasme voor kunstmatige intelligentie, en ze zijn niet de enigen. In de eerste helft van het jaar was een IT-investeringsboom verantwoordelijk voor de volledige bbp-groei van Amerika.

De markt is zo populair omdat velen geloven dat AI de economie zal transformeren. Dat mag wat kosten.

Zal AI echt goddelijk worden? Misschien, maar uit een recent rapport van UBS, een bank, blijkt dat de inkomsten tot nu toe “teleurstellend” zijn. Volgens onze berekeningen bedragen de totale inkomsten uit deze technologie voor de toonaangevende AI-bedrijven in het Westen momenteel 50 miljard dollar per jaar. Hoewel deze inkomsten snel groeien, bedragen ze nog steeds minder dan 2% van de 2,9 biljoen dollar die volgens de prognoses van Morgan Stanley, een andere bank, tussen 2025 en 2028 wereldwijd in nieuwe datacenters zal worden geïnvesteerd – een bedrag waarin de energiekosten niet zijn meegerekend. Ondertussen is het onduidelijk in hoeverre de inkomsten zullen worden omgezet in winst. Een recente studie van onderzoekers van het Massachusetts Institute of Technology concludeert dat 95% van de organisaties “nul rendement” haalt uit investeringen in generatieve AI.

Geen wonder dat steeds meer mensen zich afvragen of investeringen in AI niet irrationeel uitbundig zijn geworden. “De waarderingen in deze sector staan inderdaad op rood en laten weinig ruimte voor teleurstellende cashflows”, aldus een ander rapport van UBS. Zelfs Sam Altman, baas van OpenAI en een van de meest fervente voorstanders van AI, heeft alarm geslagen. “Bevinden we ons in een fase waarin beleggers als geheel overenthousiast zijn over AI? Mijn mening is ja.”

Altman en zijn medestanders maken ook een bredere opmerking: dat zeepbellen normaal zijn wanneer nieuwe technologieën opkomen.

Een crash zou grote gevolgen hebben. We herinneren onze de dot.com-crash (De dot.com crash, ook bekend als de dotcom-bubbel of de internetzeepbel, was een periode rond het jaar 2000 waarin de aandelenkoersen van veel internet- en technologiebedrijven extreem hard stegen en daarna plotseling instortten.)Een les uit de geschiedenis is dat wanneer technologische zeepbellen barsten, toonaangevende bedrijven vaak plaatsmaken voor nieuwkomers. Het zou een wonder zijn als over een jaar of tien alle “magnificent seven” beursgenoteerde technologiebedrijven en de grootste AI-startups nog steeds bestaan.

Ook de omvang en duurzaamheid van kapitaalinvesteringen zijn van belang. In het Groot-Brittannië van de jaren 1840 waren zakenmensen helemaal gek op spoorwegen. Van 1844 tot 1847 steeg de investering van 5% naar 13% van het Britse bbp. Toen de zeepbel barstte, halveerde de investering en verdubbelde de Britse werkloosheid.

De aard van de AI-investeringen is ook zorgwekkend. Volgens de meest optimistische schatting hebben Amerikaanse AI-bedrijven de afgelopen vier jaar 3-4% van het huidige Amerikaanse bbp geïnvesteerd, denkt The Economist. Bovendien wordt een ongewoon groot deel van de kapitaalinvesteringen besteed aan activa die snel in waarde dalen. De geavanceerde chips van Nvidia zullen over een paar jaar verouderd zijn. Wij schatten dat de activa van het gemiddelde Amerikaanse technologiebedrijf een houdbaarheid hebben van slechts negen jaar. Dus in die negen jaar moet de investering helemaal terugbetaal zijn.

Volgens Morgan Stanley zal bijna de helft van de komende 2,9 biljoen dollar aan kapitaaluitgaven voor datacenters afkomstig zijn van de cashflows van grote technologiebedrijven. Deze bedrijven kunnen desgewenst veel meer lenen om hun investeringen te financieren, aangezien ze weinig bestaande schulden hebben. Ze maken ongeveer een vijfde uit van de marktwaarde van de S&P 500-index, maar als kredietnemers vertegenwoordigen ze slechts 2% van de markt voor investment-grade obligaties. Hun balansen zien er ijzersterk uit.

De andere grote investeerders zijn waarschijnlijk verzekeringsmaatschappijen, pensioenfondsen, staatsinvesteringsfondsen en rijke families. Als de waarde van alle AI-investeringen tot nul zou dalen, zouden dergelijke beleggers daaronder lijden, maar het is onwaarschijnlijk dat dit het financiële systeem zou doen instorten. Dat is het goede nieuws

In een ander opzicht bevindt de Amerikaanse economie zich echter in een historisch unieke positie: de blootstelling van particulieren aan de aandelenmarkt is nog nooit zo groot geweest. Het bezit van aandelen maakt ongeveer 30% uit van het nettovermogen van Amerikaanse huishoudens, vergeleken met 26% begin 2000, op het hoogtepunt van de dotcom-zeepbel. Dit bezit is geconcentreerd bij de rijken, wier uitgaven de economische groei de laatste tijd hebben aangewakkerd. Volgens adviesbureau Oxford Economics stijgen en dalen de consumentenuitgaven met ongeveer 14 cent voor elke dollar verandering in het financiële vermogen. Deze veranderingen zijn op hun beurt meer dan ooit afhankelijk van een paar gigantische bedrijven waarvan de vooruitzichten zullen worden bepaald door AI.

Het afgelopen jaar was de belofte van een technologische revolutie een welkome afleiding van de somberdere realiteit van de wankele instellingen, de toenemende handelsbarrières en de enorme overheidsleningen in Amerika. Als de digitale god uitblijft, zal de val hard zijn.