Erik Hazelhoff Roelfzema was held en Soldaat van Oranje, maar kort na de oorlog probeerde hij een zeer gewelddadige rechtse staatsgreep te plegen
Politiekmaandag, 05 mei 2025 om 18:52
bijgewerkt om maandag, 05 mei 2025 om 20:13
Hazelhoff Roelfzema verwoordde zijn gedachten hierover in 1946 in een radio-interview: "Het is onbestaanbaar dat als je je gedurende de oorlog voor vier jaar uitgesloofd hebt voor herstel van het koninkrijk, dat je onverschillig zou kunnen zitten toekijken als er nu na de oorlog ietwat mee gegoocheld wordt."
Wie waren de samenzweerders?
De plannen werden niet door Hazelhoff Roelfzema alleen gesmeed. Hij werkte samen met een groep invloedrijke figuren:
- Oud-premier Pieter Sjoerds Gerbrandy, leider van het Nationaal Comité Handhaving Rijkseenheid
- Admiraal Helfrich, Commandant der Zeestrijdkrachten
- Leden van het voormalige verzet, vooral uit het Westland
- Verschillende hoge militairen
Admiraal Helfrich
Hoe zag het plan eruit?
De coupplegers hadden een duidelijk plan. Ze wilden de ministers van het kabinet-Beel oppakken en gevangen zetten. Daarna zou Gerbrandy als de nieuwe "groot-Nederlandse leider" een regering vormen waarin Hazelhoff Roelfzema zelf een belangrijke rol zou spelen.
Het meest schokkende onderdeel? De coupplegers waren van plan om PvdA-voorzitter Koos Vorrink te vermoorden. Twee mannen stonden zelfs al klaar bij zijn woning in Den Haag om hem te liquideren.
Waarom ging de staatsgreep niet door?
De datum was vastgesteld op 24 april 1947, maar de staatsgreep werd op het laatste moment afgeblazen. Er zijn verschillende verklaringen waarom:
- Koningin Wilhelmina zou het plan na enige aarzeling toch hebben afgekeurd
- De militaire inlichtingendienst ontdekte de plannen en nam maatregelen
- Koos Vorrink was niet thuis toen de moordenaars toesloegen
- De situatie in Indonesië veranderde toen Nederland besloot tot "politionele acties"
Hazelhoff had François van 't Sant, vertrouweling van koningin Wilhelmina, ingelicht over de plannen. Hij vroeg hem de koningin te informeren en waarschuwde dat een poging om de coup tegen te houden veel doden zou kosten.
De overeenkomst met prins Bernhard is frappant: eerst vurig aanhanger van Hitler, toen held van Nederland, maar ook tegenstander van de parlementaire democratie.
Hoe kon een oorlogsheld zo veranderen?
Oud-premier Pieter Sjoerds Gerbrandy, muiter
Na deze mislukte staatsgreep vertrok Hazelhoff Roelfzema naar Amerika en bouwde daar een nieuw leven op. Later bleef hij betrokken bij de Molukse onafhankelijkheidsstrijd en onderhield hij goede banden met de koninklijke familie.
Vergeten geschiedenis?
Het is opvallend dat dit deel van Hazelhoff Roelfzema's leven nauwelijks bekend is bij het grote publiek. De musical "Soldaat van Oranje", die miljoenen bezoekers trok, vertelt niets over deze gebeurtenis. Zou het verhaal anders zijn als deze donkere kant meer aandacht had gekregen?
De overeenkomst met prins Bernhard is frappant: eerst vurig aanhanger van Hitler, toen held van Nederland, maar ook tegenstander van de parlementaire democratie.
POPULAIR NIEUWS
Hoe je in zes weken een strandlichaam krijgt: een gids voor gretige mannen
Qatar doet Trump een superdeluxe vliegtuig cadeau: Mag dat wel?
De Ridder alweer in opspraak: demonstranten doen aangifte tegen Marco Kroon
Big tech zet in op perfecte baby: "Ze zien genen als een code die je kunt herschrijven"
Hoeveel mensen geloven er nog in god wereldwijd?
