Rusland ronselt Nederlandse scholieren voor spionageklussen. Maandag arresteerde de politie twee 17-jarige jongens die voor een Russische inlichtingendienst lijken te hebben gewerkt. Volgens experts is het “een unieke zaak”.
De verdenking is dat de jongens hackopdrachten uitvoerden in Den Haag. Ze zouden met een ‘wifi-sniffer’ langs Europol, Eurojust en de Canadese ambassade zijn gelopen. Via Telegram zouden ze zijn benaderd door een pro-Russische hacker.
Inval met bivakmutsen
De aanhoudingen volgden op een tip van de AIVD. Het zou de eerste keer zijn dat minderjarigen in Nederland worden geronseld door een buitenlandse mogendheid. Eén verdachte zit nog veertien dagen vast, de ander kreeg huisarrest met enkelband.
De inval verliep heftig. “Spionage. Het verlenen van diensten aan een vreemde mogendheid,” hoorde de vader toen acht mannen met bivakmutsen zijn huis binnendrongen. Sindsdien zit zijn zoon vast.
“Wat heeft onze zoon uitgespookt?”
De ouders zijn compleet overdonderd. “Hier in huis heersen rust, reinheid en regelmaat,” zegt de vader tegen De Telegraaf. “Naastenliefde en integriteit.” Zijn zoon noemt hij een fanatiek gamer die handig is met computers, maar geen probleemgeval. “Hij gaat niet uit, heeft een baantje bij een supermarkt en vertoont geen enkele neiging om de wereld te verkennen. We voeden onze kinderen op om hen voor te bereiden op allerlei gevaren in het leven: roken, vapen, alcohol en drugs. Maar niet op zoiets als dit. Wie houdt hier nou rekening mee?”
Volgens hem trapte zijn zoon waarschijnlijk in de val uit een hang naar spanning. “Mijn zoon is helemaal niet bezig met politiek. Hou je kinderen goed in de gaten, vraag waar ze mee bezig zijn en waarschuw hen voor de gevaren.”
Wegwerpagenten
Onderzoeker Bart Schuurman noemt het bijzonder. “Een unieke zaak voor Nederland.” Volgens hem gebruikt Rusland vaak zogenoemde ‘wegwerpagenten’:
jongeren die via anonieme Telegram-accounts opdrachten krijgen. “Soms is zo’n zaak terug te leiden naar de Russische diensten FSB of GROe.”
In Duitsland zijn meer gevallen bekend. Daar startte de overheid zelfs een campagne op TikTok en Instagram: 'Word geen wegwerpagent'. Jongeren worden gewaarschuwd zich niet te laten inpalmen voor een paar honderd euro.
Zware straffen
Sinds mei geldt in Nederland een aangescherpte wet tegen statelijke inmenging. Wie in samenwerking met een buitenlandse mogendheid de nationale belangen schaadt, kan tot acht jaar cel krijgen.
De advocaat van de jongen, Michael Ruperti, bekritiseert de harde aanpak: “Er moet nog blijken wat er overblijft van de verdenkingen.”
Voor de ouders blijft vooral de onzekerheid. “Wij leiden een onopvallend bestaan, werken hard en komen nu in een wereld terecht die wij helemaal niet kennen,” zegt de vader. “Hij is naïef.”