Waarom Slovenië misschien uit de Navo wil

Slovenië is een klein landje (2 miljoen inwoners) dat ingesloten ligt tussen andere NAVO-land. Toch gaat het landje een referendum houden over het NAVO-lidmaatschap. Het Sloveense parlement keurde op 4 juli 2025 een raadgevend referendum goed over het verhogen van defensie-uitgaven naar 3% van het BBP tegen 2030.

De stemming veroorzaakte een coalitiebreuk. Premier Robert Golobs partij stemde tegen het referendum, terwijl coalitiegenoten zich verenigden met de oppositie om het voorstel te steunen. Als reactie kondigde Golob aan een eigen referendum voor te stellen over het NAVO-lidmaatschap zelf.

Slovenië heeft moeite met NAVO-normen. In 2024 bedroegen de defensie-uitgaven slechts 1,35% van het BBP, ver onder de vereiste 2%. Het land moet volgens nieuwe NAVO-afspraken uit Den Haag naar 5% van het BBP tegen 2035. Voor Slovenië betekent dit een investering van ongeveer 2,1 miljard euro per jaar tegen 2030.

Slovenië heeft de laagste goedkeuringsgraad voor NAVO-lidmaatschap van alle lidstaten. In 2003 stemde nog 66% voor, maar de publieke opinie is verslechterd door controverse over militaire interventies en kosten.

De voorgestelde referenda zijn grotendeels politieke manoeuvrering. Golobs NAVO-referendum is bedoeld om de oppositie in verlegenheid te brengen. Beide referenda zijn raadgevend en juridisch niet bindend.

De crisis benadrukt uitdagingen voor kleinere NAVO-lidstaten bij het balanceren van internationale verplichtingen met binnenlandse prioriteiten, hoewel daadwerkelijk vertrek uit de NAVO onwaarschijnlijk is.