Zelensky toont steeds meer autoritaire trekken

Zelensky is onze held. Als een popster in oorlog reist hij de wereld over. En we staan achter hem. Uiteraard. Maar achter wie staan we dan precies? Die Welt zocht uit wat er klopt van het verhaal dat zijn verdediging van de democratie steeds minder democratisch verloopt.

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky treedt steeds meer op als autoritaire leider. Waar hij ooit het symbool was van verzet en democratische hoop, stapelt hij het afgelopen jaar het ene autoritaire wapenfeit op het andere.

Sinds het escalerende conflict met Rusland in 2022 is in Oekraïne de staat van beleg (martial law) ingesteld. Inmiddels is deze uitzonderingstoestand op verzoek van Zelensky maar liefst 16 keer verlengd—een unicum in Europa. In omliggende landen als Polen, Roemenië en Hongarije gebeurde dit de afgelopen jaren geen enkele keer.

Daarnaast leidde de concentratie van macht tot toenemende zorgen bij internationale waarnemers en ngo’s over de staat van de rechtsstaat en het publieke debat. Onafhankelijke media klaagden over beperkte toegang tot informatie en druk om de nationale lijn te volgen, terwijl oppositiepartijen worstelden om hun achterban te bereiken. Tegelijkertijd bleef de steun van westerse bondgenoten grotendeels afhankelijk van de belofte dat democratische normen na de oorlog volledig worden hersteld. Voor veel Oekraïners is dat een lastig evenwicht: veiligheid en eenheid zijn cruciaal aan het front, maar transparantie, controle en pluralisme blijven evenzeer voorwaarden om het vertrouwen in de instellingen te behouden en latere verzoening mogelijk te maken.

Tekenend is het offensief tegen Vitaliy Shabunin, oprichter van het Anti-Corruption Action Center, en ex-minister Oleksandr Kubrakov. Beiden zeggen dat “de acties politiek gemotiveerd zijn,” een sentiment dat breed gedeeld wordt onder critici en diplomaten. Dat constateert ook de Financial Times

Internationale bezorgdheid neemt toe: The Economist waarschuwt voor “paleispolitiek” en binnenlandse zuiveringen die het land kunnen destabiliseren.​ Het zou toch jammer zijn als we met honderden miljarden uiteindelijk een dictatuur in het zadel blijken te hebben geholpen