Nederland kampt met een enorm woningtekort, maar is 'bouwen, bouwen, bouwen' wel de oplossing?
Architect Sanne van Manen (40) van Platform Woonopgave heeft een radicaal ander geluid: volgens haar kunnen er miljoenen woningen worden toegevoegd zonder dat daar ook maar één nieuw huis voor hoeft te worden gebouwd. Met creatieve oplossingen en slim gebruik van bestaande bebouwing meent ze dat de
wooncrisis wél op te lossen is. En ook sneller dan door nieuwe steden te bouwen.
Volgens Van Manen kunnen er maar liefst vier miljoen woningen worden toegevoegd binnen het bestaande Nederland. Een miljoen daarvan kan zelfs worden gerealiseerd binnen bestaande gebouwen, zonder enige nieuwbouw. Daarnaast is er ruimte voor drie miljoen extra woningen in ruim opgezette wijken uit de jaren 70 en 80.
Vier concrete oplossingen
Ten eerste pleit ze voor woningsplitsen. Veel Nederlanders, vooral ouderen, wonen erg ruim in grote gezinswoningen. Uit gesprekken in een wijk in Den Bosch bleek 15 procent van de bewoners bereid hun huis te delen of te splitsen. Als landelijk vijf procent van huiseigenaren hun woning zou splitsen, levert dat al 400.000 nieuwe woningen op. Van Manen gaat actief de wijk in om met bewoners hierover te praten.
Ten tweede ziet ze enorme kansen in
optoppen – het toevoegen van extra woonlagen bovenop bestaande complexen. Tot 2030 kunnen zo zeker 100.000 woningen worden gerealiseerd, alleen al in Amsterdam is plaats voor 100.000 extra woningen op daken. Dankzij moderne technieken zoals houtskeletbouw is dit haalbaarder geworden.
Ten derde moet transformatie van leegstaande gebouwen worden gestimuleerd. In Nederland staan meer dan 60.000 woningen langer dan een jaar leeg. Daarnaast zijn er talloze leegstaande kantoren, verdiepingen boven winkels en vervallen boerderijen die omgebouwd kunnen worden. De transformatie van kantoren kan tussen 2024 en 2030 leiden tot 100.000 tot 121.000 extra woningen.
Ten vierde pleit ze voor minder sloop. In de komende vijftien jaar moeten bijna 200.000 woningen worden bijgebouwd om gesloopte woningen te vervangen. "Oude gebouwen moeten minder vaak gesloopt worden", stelt ze. Een woning zou 300 jaar kunnen staan, en de duurzaamste woning is de woning die er al staat.
We zitten fundamenteel op dood spoor
Van Manen bekritiseert dat grootschalige nieuwbouw stuit op enorme obstakels: overbelasting van het elektriciteitsnet, drinkwatertekort, stikstofproblematiek en een bodem die bouwen niet meer aankan. Bovendien duurt het gemiddeld tien jaar om een nieuwe woonwijk te bouwen.
Ze pleit voor een andere aanpak waarbij de focus verschuift van kwantiteit naar woonkwaliteit, betaalbaarheid en duurzaamheid. De overheid moet meer regie nemen en ruimte geven voor maatwerk en creativiteit in plaats van standaardoplossingen. "We kunnen het gewoon oplossen", besluit ze, "de oplossing ligt voor het oprapen in ons bestaande Nederland".