Mag je baas jou verplichten om vrij te nemen tussen kerst en oud & nieuw?

De kerstboom staat, de oliebollen lonken en het is opvallend rustig op kantoor. Voor veel werknemers is het vaste prik: tussen kerst en oud & nieuw moet je vrije dagen opnemen. Maar mag je werkgever dat eigenlijk wel afdwingen?

Het korte antwoord: ja, je baas staat in zijn recht. Althans, onder voorwaarden. Arbeidsrechtadvocaat Pieter van den Brink legt bij Radar uit dat werkgevers verplichte vrije dagen kunnen opleggen. “Zo’n verplichte vrije dag kan een feestdag zijn, maar vaak valt zo’n dag tussen een feestdag en het weekend.” Denk aan de vrijdag na Hemelvaartsdag of de dagen tussen kerst en oud & nieuw.

Die verplichting geldt echter niet zomaar. Van den Brink benadrukt dat het alleen mag als het duidelijk is vastgelegd. “Zo’n verplichte vrije dag kan alleen opgelegd worden als het in je cao of arbeidsovereenkomst vermeld staat.” Staat daar niets over in? Dan sta je sterker dan je denkt.

De hoofdregel is namelijk dat vakantie wordt opgenomen op verzoek van de werknemer, niet op verzoek van de werkgever. Als verplichte vrije dagen nergens zijn afgesproken, hoef je dus niet automatisch akkoord te gaan met een kerstvakantie die je niet wilt.

Wie denkt dat werkgevers maar beperkt vrije dagen mogen opleggen, komt bedrogen uit. “Er zit geen maximum aan het aantal verplichte vrije dagen dat de werkgever kan opleggen”, zegt Van den Brink. In sommige sectoren is dat heel normaal. In het onderwijs zijn werknemers vrij tijdens schoolvakanties, terwijl in de bouw vaak de bouwvak wordt gevolgd.

En dan nog een hardnekkig misverstand: kerstvrij bestaat niet in de wet. Er is geen wettelijk recht op vrij tijdens feestdagen. Of je vrij bent met kerst of oud en nieuw, hangt volledig af van wat er in je cao of contract staat.

“In de cao of in het arbeidscontract staat doorgaans of een feestdag een vrije dag is binnen het bedrijf.” Daarin staat ook of je wordt doorbetaald of recht hebt op een toeslag als je moet werken.

Tot slot: zelfs als je vrij wílt nemen, is dat geen garantie. Als het bedrijf open is en iedereen tegelijk verlof aanvraagt, kan je werkgever dat weigeren. Het bedrijf moet immers blijven draaien. Kerst of niet.

Bron: Radar