AP waarschuwt voor gekleurd stemadvies en eist actie: ‘Troebele AI-chatbots slaan stelselmatig de plank mis'

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) waarschuwt kiezers dringend om geen gebruik te maken van AI-chatbots zoals ChatGPT, Google Gemini, Mistral of Grok bij het bepalen van hun stemkeuze. Uit onderzoek van de toezichthouder blijkt dat de adviezen van deze systemen onbetrouwbaar en politiek gekleurd zijn.

De AP vergeleek de antwoorden van de chatbots met die van traditionele stemhulpen als Kieskompas en StemWijzer. Die zijn ontworpen om verkiezingsprogramma’s op een transparante en controleerbare manier te analyseren, terwijl AI-chatbots hun informatie halen uit onduidelijke en niet-verifieerbare databronnen. Daardoor zijn hun adviezen soms fout of verouderd.

In meer dan de helft van de gevallen (56%) kwamen de PVV of GroenLinks-PvdA als ‘beste keuze’ naar voren, ongeacht de ingevoerde standpunten. Eén chatbot adviseerde zelfs in ruim tachtig procent van de tests deze twee partijen. Andere partijen, waaronder D66, SP, VVD en PvdD, kwamen zelden voor, terwijl BBB, CDA, SGP en DENK vrijwel nooit werden genoemd; ook niet wanneer de antwoorden van de gebruiker perfect aansloten bij hun programma’s.

Volgens Monique Verdier, vicevoorzitter van de AP schuilt het gevaar in de ongemerkte beïnvloeding. “Chatbots lijken slimme hulpjes, maar als stemhulp slaan ze stelselmatig de plank mis. Hierdoor krijgen kiezers mogelijk - zonder het te weten - het advies om op een partij te stemmen die niet het beste bij hun voorkeuren past.” Ze noemt dit “een direct gevaar voor een hoeksteen van de democratie: de integriteit van vrije en eerlijke verkiezingen.”

De AP roept kiezers op om zich te baseren op betrouwbare, transparante stemhulpen en niet op AI-systemen. Techbedrijven als Google en OpenAI worden opgeroepen maatregelen te nemen zodat hun chatbots niet als stemadvies worden ingezet. Mocht dat in de toekomst wel gebeuren, dan moet dat volgens de AP voldoen aan de strenge Europese regels voor ‘hoogrisicosystemen’.

Bron: Autoriteit Persoonsgegevens