Hoe “de Russen” al in je telefoon zitten – zonder dat je het merkt

De Russen zijn overal. Met drones, in de Tweede Kamer met Forum, en in je telefoon. Daar is de Nederlandse overheid van overtuigd. Dat Russische hackers vooral ergens in een donker keldertje in Moskou zitten, is een geruststellende gedachte – en inmiddels vooral een fabel. Ze zitten in je telefoon, in je apps en soms zelfs in de beveiligingssoftware die je juist moet beschermen. De Russische veiligheidsdienst FSB gebruikt bijvoorbeeld een zogenoemde trojan‑app om Android‑telefoons heimelijk over te nemen, met toegang tot locatie, microfoon, versleutelde berichten en toetsaanslagen. Een recent onderzoek van Citizen Lab noemt het een spywarepakket dat “een telefoon in een draagbaar afluisterapparaat verandert”.

Ook commerciële software is een geopolitiek risico geworden. De Amerikaanse overheid verbood dit jaar transacties met het Russische beveiligingsbedrijf Kaspersky omdat de autoriteiten in Moskou op grond van Russische wetgeving toegang kunnen afdwingen tot gebruikersdata. Dat maakt iedere telefoon waarop zulke software draait potentieel interessant voor spionage, óók buiten Rusland.

De les is niet dat je je smartphone moet weggooien, maar dat digitale hygiëne geen luxe meer is. Wees kritisch op gratis beveiligingsapps uit Russische hoek, update je toestel en neem het serieus als journalisten en experts waarschuwen dat “de Russen” al lang in je broekzak zitten.