Bizar: je voelt je alleen maar wakkerder door koffie, omdat je gelóóft dat het werkt

Voor miljoenen mensen begint de dag pas echt na een kop sterke koffie. Maar wat als de oppepper waar we zo op rekenen deels tussen onze oren zit? Uit een recente studie van onderzoekers uit Slovenië en Nederland blijkt dat zelfs cafeïnevrije koffie een verrassend krachtig effect kan hebben, puur omdat we dénken dat we koffie drinken.

De studie onderzocht hoe groot de rol van verwachting is bij de effecten van koffie. Twintig gezonde studenten die dagelijks één tot drie koppen koffie drinken, kregen in het laboratorium ofwel cafeïnevrije koffie, ofwel dezelfde koffie met een flinke dosis cafeïne (6 mg per kilo lichaamsgewicht). De deelnemers wisten niet welke variant ze kregen.

Voorafgaand aan de test hadden de studenten minstens zeven uur geslapen, een halve dag geen koffie gedronken en twee uur gevast. Ze ondergingen metingen van hersenactiviteit (via EEG), bloeddruk en hartslag. Daarna volgden cognitieve tests, waaronder een rekenoefening en een zogenaamde ‘oddball’-taak om reactiesnelheid te meten.

En wat bleek? Hoewel beide groepen na het drinken van de koffie veranderingen in hun hersenactiviteit en lichaam vertoonden, waren de verschillen tussen de decaf-groep en de cafeïne-groep verrassend klein.

Bij de rekenopdracht presteerden beide groepen na het koffiedrinken niet beter dan ervoor. Maar bij de reactiesnelheidstest reageerden beide groepen sneller, waarbij alleen de cafeïnegroep een statistisch significante verbetering liet zien. Toch vermoeden de onderzoekers dat het placebo-effect een belangrijke rol speelde bij de decaf-groep.

De hersenmetingen toonden een toename in hersenactiviteit bij beide groepen tijdens de reactiesnelheidstest – opnieuw statistisch significant bij de cafeïnegroep, maar opvallend aanwezig bij de decaf-drinkers. Ook de bloeddruk steeg en de hartslag daalde bij álle deelnemers, wat normaal is bij regelmatige koffiedrinkers, maar hier niet volledig door de cafeïne verklaard kon worden.

De onderzoekers vermoeden dat het ochtendritueel – de geur, de smaak, de verwachting van alertheid – een krachtige stimulans vormt voor lichaam en geest.

Oftewel: je ochtendkoffie werkt ook als er geen cafeïne in zit, zolang je maar denkt dat het je op gang helpt.

“Deze resultaten suggereren dat vaste koffiedrinkers ook reageren op koffie-achtige dranken, los van de aanwezigheid van cafeïne”, schrijven de auteurs. Misschien is het dus tijd om je decaf een kans te geven, je hersenen merken het verschil nauwelijks.

Bron: Science Alert