CT-scans veroorzaken mogelijk kanker, vergelijkbaar met risico van alcohol

Nog nooit kregen zoveel Amerikanen een CT-scan als nu. De technologie kan levens redden: met een scan worden verborgen tumoren, hartproblemen of inwendige bloedingen in een oogwenk zichtbaar. Toch waarschuwen onderzoekers dat er ook een keerzijde is: de lage dosis ioniserende straling kan op de lange termijn bijdragen aan kanker.

Voor een individu is dat risico heel klein, misschien zelfs verwaarloosbaar. Artsen benadrukken dan ook dat patiënten nooit een medisch noodzakelijke scan moeten weigeren. Maar op bevolkingsniveau ligt het anders. Omdat het aantal CT-scans sinds 2007 met ruim 30 procent is gestegen, wordt een groot deel van de bevolking blootgesteld aan extra straling.

Onderzoekers uit de VS en het VK berekenden dat de 93 miljoen CT-scans die in 2023 in de VS zijn uitgevoerd, op termijn in theorie kunnen leiden tot zo’n 103.000 extra gevallen van kanker. Dat zou CT-scans, qua risico, in de buurt brengen van alcoholgebruik.

Belangrijk: dit gaat om modelberekeningen, gebaseerd op historische rampen zoals Hiroshima en Tsjernobyl, waar mensen veel hogere doses straling ontvingen. Het bewijs dat lage doses – vergelijkbaar met de hoeveelheid achtergrondstraling die je normaal in drie jaar oploopt – daadwerkelijk kanker veroorzaken, ontbreekt nog.

Toch wijzen onderzoekers op patronen: jonge kinderen en tieners lijken gevoeliger, en vrouwen lopen mogelijk een hoger risico op schildklierkanker.

Specialisten benadrukken dat de voordelen van een CT-scan vaak veel groter zijn dan het mogelijke risico. Zo bleek in een groot onderzoek dat longkankerpatiënten die via CT gescreend werden, 20 procent minder kans hadden om te overlijden.

Wel dringen deskundigen aan op terughoudendheid bij onnodige scans. Als een echo of MRI hetzelfde kan laten zien, verdient dat de voorkeur.

Of zoals een Australische expert het samenvatte: “Deze resultaten moeten ons alert maken, maar ze mogen nooit een reden zijn om levensreddende diagnostiek achterwege te laten.”

Bron: Science Alert