Subtiele veranderingen in je rijgedrag kunnen vroege hersenachteruitgang verraden

Je hoeft niet te wachten tot je evident geestelijk aftakelt. En je omgeving hoeft daarop ook niet op te wachten. Je rijgedrag kan veel duidelijk maken in een vroeg stadium.

Oud worden achter het stuur gaat vaak gepaard met kleine aanpassingen die “gewoon bij de leeftijd horen” lijken. Minder in het donker rijden, alleen nog bekende routes nemen, kortere ritjes: het oogt verstandig, maar kan óók een vroeg signaal zijn dat de hersenen achteruitgaan.

Uit een recente studie waarin bijna 300 oudere automobilisten ruim drie jaar lang met een eenvoudig GPS‑kastje in de auto werden gevolgd, blijkt dat mensen met milde cognitieve stoornissen hun wereld geleidelijk zien krimpen. Ze reden minder vaak, beperkten nachtelijke ritten en bezochten minder verschillende bestemmingen dan leeftijdgenoten met gezonde hersenen. Vier simpele rij‑kenmerken bleken genoeg om mild geheugenverlies met ruim 80 procent nauwkeurigheid te onderscheiden van normale veroudering. (Association of Daily Driving Behaviors With Mild Cognitive Impairment in Older Adults Followed Over 10 Years)

Bij beginnende cognitieve problemen zie je vooral gedragsmatige verschuivingen, niet direct spectaculaire bijna‑ongelukken. Denk aan:

Het paradoxale is dat dit soort zelfbeperking op korte termijn de verkeersveiligheid kan verhogen, maar op langere termijn juist kan maskeren dat er iets misgaat in het hoofd. Dat geldt ook voor kinderen: 'pa neemt echt minder risico, hij kan best blijven rijden'.

Een stille, digitale “rookmelder” voor dementie Onderzoekers spreken daarom van digitale biomarkers: patronen in je dagelijkse rijgedrag die vroegtijdig iets verraden wat een standaard geheugentest nog niet oppikt. Een Columbia‑onderzoeker verwoordt het zo: rijden is een complexe taak die veel hersenfuncties tegelijk aanspreekt, waardoor natuurlijke rijgegevens een “betrouwbare marker” voor milde cognitieve stoornissen kunnen zijn.

Dat wil niet zeggen dat een kastje in de auto de neuroloog vervangt. Wel kan het families en artsen eerder aan het denken zetten, lang voordat er gevaarlijke situaties ontstaan. Wie bij zichzelf merkt dat hij plots minder durft te rijden, routes vereenvoudigt of consequent de avondspits mijdt, doet er dus goed aan dat niet alleen op “ouderdom” te schuiven, maar het ook met huisarts of specialist te bespreken.

​