Waarom giraffen niet alleen een lange nek hebben, maar ook hele lange poten

De giraffe kan met zijn meterslange nek moeiteloos de sappige blaadjes van acaciabomen bereiken waar andere dieren alleen van kunnen dromen. Dat lijkt een evolutionair voordeel: minder concurrentie, eten in overvloed en zelfs in droge seizoenen genoeg te knabbelen.

Maar die indrukwekkende nek heeft een groot nadeel: het kost gigantisch veel energie om bloed helemaal naar het hoofd te pompen. De bloeddruk van een volwassen giraffe is ruim twee keer zo hoog als die van een mens. Het hart van een rustende giraffe verbruikt daardoor meer energie dan het hele lichaam van een slapende mens.

Toch heeft de natuur daar een slim antwoord op gevonden. Onderzoekers ontdekten dat niet alleen de nek, maar vooral de lange benen van de giraffe een cruciale rol spelen bij de overleving.

Om dit te testen maakten wetenschappers een computervergelijking tussen een echte giraffe en een fantasiedier dat ze de elaffe noemden – een mix van een Afrikaanse eland met een lange giraffenek, maar korte poten.

Het resultaat: de elaffe zou 21 procent van zijn totale energie moeten gebruiken om het hart te laten pompen, tegenover 16 procent bij een echte giraffe en slechts 6,7 procent bij mensen. Dankzij zijn lange benen bevindt het hart van de giraffe zich dichter bij het hoofd, wat een energievoordeel van zo’n 5 procent oplevert – goed voor het equivalent van ruim 1,5 ton voedsel per jaar. Dat verschil kan in de droge savanne letterlijk van levensbelang zijn.

Volgens de Zuid-Afrikaanse zooloog Graham Mitchell, auteur van How Giraffes Work, ontwikkelden de voorouders van giraffen hun lange poten al voordat hun nek begon te groeien. Evolutionair gezien was dat slim: lange poten helpen het hart, terwijl een lange nek het juist zwaarder maakt.

Toch kent die bouw ook een keerzijde. Door hun lengte moeten giraffen hun voorpoten wijd spreiden om te drinken. Dit is een kwetsbare houding waarbij ze moeite hebben om snel te vluchten. Statistisch gezien zijn giraffen de dieren die het vaakst een waterplaats verlaten zonder te drinken.

Er zit bovendien een natuurlijke limiet aan hoe lang een nek kan worden. Bij reusachtige dinosaurussen zoals de Giraffatitan, met een nek van 8,5 meter, zou de bloeddruk tot wel 770 mm Hg moeten oplopen, onhoudbaar voor elk hart.

De conclusie van de onderzoekers is helder: de giraffe is waarschijnlijk de hoogste landbewoner die de natuur ooit kon voortbrengen.

Bron: Science Alert