Waarom de tijd zoveel sneller gaat als we ouder worden volgens de wetenschap

Waarom lijkt een jaar in je jeugd een eeuwigheid te duren, maar vliegt de tijd voorbij zodra je ouder wordt? Volgens nieuw onderzoek kan dat alles te maken hebben met hoe ons brein gebeurtenissen verwerkt en opmerkelijk genoeg werd dat ontdekt met behulp van een oude aflevering van Alfred Hitchcock Presents.

Wetenschappers analyseerden hersenscans van 577 proefpersonen tussen de 18 en 88 jaar, afkomstig uit het langdurige Cam-CAN-project van de Universiteit van Cambridge. De deelnemers bekeken een acht minuten durende scène uit de Hitchcock-aflevering “Bang! You’re Dead”, terwijl een fMRI-scanner hun hersenactiviteit vastlegde.

Die specifieke scène werd gekozen omdat eerdere studies aantoonden dat vrijwel iedereen er dezelfde hersenreacties bij vertoont. Daardoor konden de onderzoekers goed zien hoe het brein gebeurtenissen in stukjes opdeelt en verwerkt. Met behulp van een algoritme werd vervolgens geanalyseerd wanneer hersenactiviteit van patroon veranderde.

Wat bleek? Bij oudere deelnemers veranderde het brein minder vaak van ‘toestand’ tijdens het kijken. Hun hersenen bleven dus langer in één stabiele staat. Jongere mensen daarentegen maakten veel vaker zulke overgangen.

Dat verschil kan verklaren waarom tijd sneller lijkt te verstrijken als we ouder zijn. “Langere, dus minder, neurale toestanden binnen dezelfde periode kunnen ertoe leiden dat oudere volwassenen tijd als sneller ervaren”, schrijven de onderzoekers. Met andere woorden: wie minder afzonderlijke gebeurtenissen registreert, ervaart dat er minder ‘gebeurd’ is en dus lijkt de tijd te vliegen.

De wetenschappers koppelen dit aan een bekend fenomeen: naarmate we ouder worden, reageren verschillende hersengebieden minder specifiek op prikkels. Zo reageren hersencellen die bij jongeren alleen op gezichten reageren, bij ouderen ook op andere objecten. Daardoor vervagen grenzen tussen afzonderlijke gebeurtenissen, wat kan bijdragen aan dat versnelde tijdsgevoel.

Toch speelt meer mee dan alleen hersenactiviteit. Volgens taalkundige Joanna Szadura van de Maria Curie-Skłodowska Universiteit wordt tijd ook subjectief ervaren. “Voor een vijfjarige is één jaar twintig procent van zijn leven, voor een vijftigjarige slechts twee procent”, legt ze uit. Ons brein meet tijd dus niet lineair, maar relatief.

Goed nieuws: we kunnen de tijd wel degelijk intenser laten aanvoelen. “Nieuwe dingen leren, reizen en betekenisvolle sociale contacten aangaan kunnen de beleving van tijd verruimen”, zegt medeonderzoeker Linda Geerligs van de Radboud Universiteit. “Vooral activiteiten die vreugde brengen, laten het leven minder vluchtig lijken.”

Bron: LiveScience