Waarom worden pompoenen zo groot en blijven bijvoorbeeld besjes zo klein?

Met Halloween zie je ze weer overal: pompoenen. En wat zijn ze groot. Sommige exemplaren wegen meer dan 1200 kilo, net zoveel als een kleine auto. Ter vergelijking: de zwaarste appel ooit kwam amper aan de 1,8 kilo en de grootste blauwe bes weegt nog geen 30 gram. Waarom kunnen pompoenen dan zó groot worden, terwijl andere vruchten klein blijven?

Volgens Vikram Baliga, hortoloog aan de Texas Tech University, is het grootste verschil dat pompoenen ‘onbegrensd’ door kunnen groeien: ze hebben geen genetische limiet aan hun formaat.

“Bij veel planten zit er een rem op de groei”, legt Jessica Savage, bioloog aan de Universiteit van Minnesota Duluth, uit. “Maar bij pompoenen ontbreekt die beperking grotendeels. Daardoor kunnen we ze eindeloos doortelen op grootte.”

Omdat er geen natuurlijke stop zit op hun groei, kunnen pompoenplanten blijven doorgaan met het aanmaken van bladeren, stelen en energie. “Een onbegrensde plant heeft als doel zoveel mogelijk biomassa te produceren”, zegt Baliga. “Als hij meer energie nodig heeft, maakt hij gewoon meer bladeren aan.”

Pompoentelers maken handig gebruik van dat principe: ze verwijderen alle pompoenen van de plant, behalve één. Zo gaan alle voedingsstoffen naar die ene vrucht. “De plant denkt: dit is mijn enige kans om mijn genen door te geven dus al mijn energie gaat daarnaartoe”, zegt Baliga.

Dat trucje werkt ook bij andere fruitsoorten, zoals perziken. Maar daar speelt de zwaartekracht parten: een reuzenperzik zou simpelweg van de boom vallen. Pompoenen groeien op de grond en hebben bovendien een stevige schil die hun groei ondersteunt.

Toch is die schil een delicaat punt, legt Savage uit: “Als hij te hard is, kan de vrucht niet verder groeien. Maar als hij te zacht is, scheurt hij onder zijn eigen gewicht.”

In hun groeifase hebben jonge reuzenpompoenen een dunne, soepele huid. Telers beschermen ze met doeken tegen zonlicht, zodat ze langer zacht blijven en sneller kunnen groeien. In die periode kan een pompoen wel 20 kilo per dag aankomen.

Reuzenpompoenen hebben maanden de tijd om te groeien - vaak tot wel 180 dagen - veel langer dan appels of bessen. Maar hun grootte danken ze vooral aan eeuwenlange selectie door de mens. “We hebben ze generaties lang speciaal op omvang gekweekt, in tegenstelling tot de meeste gewassen waarbij smaak of textuur belangrijker zijn”, zegt Savage.

Pompoenen zijn uitgegroeid tot hét symbool van de herfst en die culturele status zorgt ervoor dat de zoektocht naar nog grotere exemplaren doorgaat. Volgens Savage is het einde nog niet in zicht: “Er bestaat vast een grens, maar ik denk dat we die voorlopig nog niet bereikt hebben.”

Bron: LiveScience