Is Suiker Echt Verslavend? De waarheid over de vergelijking met cocaïne

dinsdag, 07 oktober 2025 om 10:34

Suiker krijgt steeds vaker het label "verslavend" opgeplakt, met claims die beweren dat het zelfs verslavender zou zijn dan cocaïne. Met Nederlanders die gemiddeld 110 gram suiker per dag consumeren - ongeveer 28 suikerklontjes - is het belangrijk om te onderzoeken wat de wetenschap werkelijk zegt over deze controverse.

Waarom Houdt Ons Brein Zoveel van Suiker?

Het verlangen naar zoet is evolutionair bepaald. Professor Hanno Pijl van het LUMC legt uit dat toen onze voorouders nog als jagers en verzamelaars leefden, suiker nauwelijks voorkwam in de voeding. "Het zat eigenlijk alleen in honing en fruit. Als je dat tegenkwam, at je er zoveel mogelijk van. Dat we suiker lekker vinden, komt doordat ons brein een mechanisme heeft dat zo'n reactie oproept".

Suiker stimuleert het beloningscentrum in de hersenen en zorgt voor dopamine-afgifte. Dopamine is een neurotransmitter die gevoelens van genot en welzijn veroorzaakt. Hetzelfde systeem wordt geactiveerd bij andere plezierige activiteiten zoals seks, sporten of het luisteren naar muziek.

De Mythe van de Muizenproef

Online wordt vaak verwezen naar een beroemd muizenonderzoek waarin muizen konden kiezen tussen water met suiker of water met cocaïne. De muizen kozen vaker voor suikerwater en vertoonden ontwenningsverschijnselen toen ze ermee stopten.

Professor Pijl nuanceert deze bevindingen echter sterk: "Wat dit onderzoek eigenlijk laat zien, is dat muizen suiker lekkerder vinden dan cocaïne. Je kunt dat verslaving noemen, maar het ligt genuanceerder. Wat werkt bij muizen, werkt bij mensen vaak heel anders".

Neuropsychologie hoogleraar Rob Markus van de Universiteit Maastricht benadrukt dat er een cruciaal verschil bestaat: "Een drugsverslaafde maakt als hij snuift of spuit wel honderd keer zoveel dopamine en opiaten aan als iemand die een taartje eet".

Waarom Suiker Geen Echte Verslaving Is

Wetenschappelijk gezien voldoet suiker niet aan de criteria voor verslaving om verschillende redenen:

Geen ontwenningsverschijnselen: Bij het stoppen met suiker krijg je geen echte onttrekkingsverschijnselen, behalve mogelijk lichte hoofdpijn zoals bij het stoppen met koffie. Drugs veroorzaken daarentegen ernstige lichamelijke ontwenningsverschijnselen.

Geen tolerantie-opbouw: Bij drugs heb je steeds meer nodig voor hetzelfde effect. Bij suiker is dit niet het geval.diabetesfonds

Verschillende hersenveranderingen: Drugs veranderen de structuur van receptoren in het beloningscentrum, waardoor gebruikers lichamelijk afhankelijk worden. Suiker veroorzaakt dergelijke permanente hersenveranderingen niet.nemokennislink

Nederlandse Suikerconsumptie in Perspectief

Nederlanders consumeren aanzienlijke hoeveelheden suiker. Recente cijfers tonen aan:

Gemiddeld 49-110 gram suiker per dag (afhankelijk van de bron)wateetnederland+1
86 suikerklontjes per week aan toegevoegde suikersdiabetesfonds
Bijna 18-20 kilo toegevoegde suikers per jaardiabetesfonds

De belangrijkste bronnen van vrije suikers zijn suiker en snoepgoed (28%) en niet-alcoholische dranken (23%). Veel Nederlanders onderschatten hun suikerconsumptie - bijna de helft denkt slechts 0-5 suikerklontjes per dag te consumeren, terwijl het werkelijk gemiddelde op 14 suikerklontjes ligt.

Gezondheidsrisico's van Teveel Suiker

Hoewel suiker geen verslaving veroorzaakt, heeft overconsumptie wel degelijk ernstige gezondheidsconsequenties:

Overgewicht en obesitas: Te veel suiker draagt bij aan gewichtstoename, vooral visceraal vet rond de buikorganen.

Hart- en vaatziekten: Een voedingspatroon rijk aan suiker verhoogt het risico op hartziekten met 38% vergeleken met matige suikerconsumptie.

Diabetes type 2: Overconsumptie van suiker vergroot het risico op insulineresistentie en diabetes.

Andere risico's: Verhoogd risico op bepaalde vormen van kanker, tandproblemen, en mogelijk cognitieve achteruitgang.

De rol van dee overheid

De overheid neemt de problematiek serieus. Nederland overweegt de invoering van een slimme suikertaks in 2025, waarbij de belasting hoger wordt naarmate een drank meer suiker bevat. RIVM-onderzoek toont aan dat dit zou leiden tot 11-14% minder verkoop van alcoholvrije dranken en 18-21 miljoen kilo minder suiker via dranken

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft haar aanbevelingen aangescherpt: maximaal 5% van de dagelijkse energie-inname uit vrije suikers, wat neerkomt op ongeveer 25 gram per dag voor volwassenen.

Praktische Tips voor Minder Suiker

Het Voedingscentrum en het Diabetes Fonds bieden concrete hulpmiddelen:

Een gratis app om het suikergehalte in producten te checken
De Nationale Suiker Challenge: een week zonder toegevoegde suikers proberen
Bewustwording van verborgen suikers in hartige producten zoals kipfilet en bruin brood

Kies Ik Gezond? van het Voedingscentrum:

Download voor Android (Google Play) of iPhone (App Store).

Met deze app kun je supermarktsproducten scannen en krijg je direct het suikergehalte te zien.