Werkt een blauwlichtbril echt tegen vermoeide ogen en slapeloosheid? (en wat is blauw licht eigenlijk?)

Een bril die schermlicht wegtovert, vermoeide ogen verlicht en je nachtrust verbetert. Het klinkt als de ideale oplossing voor iedereen die de hele dag achter een scherm zit. Maar werkt zo’n blauwlichtbril echt?

Blauw licht is overal om ons heen. Niet alleen op onze telefoons, laptops en televisies, maar het komt vooral van de zon. Het is onderdeel van het normale lichtspectrum en speelt een belangrijke rol in onze biologische klok. Overdag houdt het ons wakker en alert; ’s avonds zorgt de afwezigheid van blauw licht er juist voor dat we slaperig worden.

Toch waarschuwen brillenverkopers al jaren dat we door schermgebruik te veel blauw licht binnenkrijgen. Het zou slecht zijn voor onze ogen en onze slaap. Is een blauwlichtbril de oplossing hiervoor?

Volgens Tom van den Berg, natuurkundige bij het Nederlands Herseninstituut (KNAW), is die claim vooral marketing. “Onze ogen zijn gemaakt om te functioneren bij normaal zonlicht. De ooglens filtert van nature het blauwe licht”, zegt hij tegen Keuringsdienst van Waarde. “En in zonlicht zit veel meer blauw licht dan in het licht van een smartphone of tablet.”

Alleen mensen met een kunstlens, na een medische ingreep, kunnen baat hebben bij extra filtering, aldus Van den Berg. Voor de rest van ons doen onze ogen dat werk al prima zelf.

Ook optometrist Wouter ten Cate is sceptisch. “Wij verkopen geen specifieke blauwlichtbrillen, maar wel computerbrillen met een blauwlichtfilter. Bij veel mensen speelt een sterkteafwijking mee. Als je ogen niet goed gecorrigeerd zijn, raken ze vermoeider. Het corrigeren van de sterkte heeft dan veel meer effect dan een filter alleen.”

Toch is er één gebied waar blauwlichtbrillen wél iets kunnen betekenen: slaap. Hersenonderzoeker Andries Kalsbeek (KNAW) legt uit dat blauw licht een krachtig signaal is voor onze interne klok. “Wanneer je ’s avonds nog lang achter een scherm zit of onder fel kunstlicht bent, blijft dit daglichtsignaal actief. Het lichaam krijgt het signaal dat het nog dag is, waardoor het moeilijker kan zijn om tot rust te komen.”

Kalsbeek deed samen met het RIVM onderzoek onder scholieren. De jongeren die ’s avonds een oranje bril droegen die blauw licht filtert, vielen sneller in slaap dan degenen die dat niet deden. “Voor mensen die ’s avonds nog veel met schermen werken, kan zo’n bril dus wel helpen” zegt hij.

Niet echt. Uit onderzoek blijkt dat de nachtmodus op je telefoon of laptop nauwelijks verschil maakt. De warmere kleur vermindert de prikkel iets, maar het felle licht en de constante informatie blijven je hersenen actief houden.

Zoals slaaponderzoeker Chad Jensen zegt: “Hoewel er veel bewijs is dat blauw licht alertheid verhoogt en inslapen moeilijker maakt, is het belangrijk om na te denken over welk deel van die prikkel door licht komt en welk deel door andere cognitieve en psychologische prikkels.”

Een blauwlichtbril is dus geen wondermiddel. Hij voorkomt geen oogschade en voor vermoeide ogen ligt de oorzaak vaak ergens anders. Maar voor wie ’s avonds moeite heeft om in slaap te vallen, kan de bril wél iets doen; al is het effect klein.

Wil je écht beter slapen? Dan helpt niets zo goed als gewoon het scherm uitzetten.

Bron: Keuringsdienst van Waarde