Nieuwe studie: kans dat AMOC instort - en het hier dus steenkoud wordt - groter dan gedacht

Een belangrijke oceaanstroom in de Atlantische Oceaan, de Atlantic meridional overturning circulation (AMOC), wankelt. Deze zeestroom, die warm water uit de tropen naar Europa en de Noordpool vervoert en vervolgens koud water terug laat stromen, is essentieel voor een stabiel klimaat. Wetenschappers melden nu dat een instorting van het systeem geen verre nachtmerrie meer is, maar een reëel risico binnen enkele decennia.

Tot voor kort gingen klimaatmodellen ervan uit dat een totale instorting vóór 2100 niet waarschijnlijk was. Maar een nieuwe studie, gepubliceerd in Environmental Research Letters, keek verder vooruit – tot 2300 en 2500 – en zag iets verontrustends. Als de uitstoot van broeikasgassen hoog blijft, stort de AMOC in 70 procent van de scenario’s volledig in. Zelfs bij lage uitstoot is er nog steeds een 25 procent kans dat de golfstroom stopt.

Dat is een flinke omslag, benadrukt klimaatonderzoeker professor Stefan Rahmstorf van het Potsdam Institute for Climate Impact Research: “Ik dacht altijd dat de kans minder dan 10 procent was. Nu lijkt het minstens 25 procent, zelfs als we de doelen van Parijs halen. Dat is schokkend.”

De gevolgen zouden wereldwijd voelbaar zijn. Een stilvallende Amoc kan leiden tot extreem koude winters en droge zomers in West-Europa, een halve meter extra zeespiegelstijging en een verschuiving van de tropische regenzones, waarvan honderden miljoenen mensen afhankelijk zijn voor hun voedselproductie.

Kortom: een scenario dat volgens wetenschappers “tegen elke prijs” moet worden voorkomen.

Onderzoekers zien nu al signalen dat de AMOC verzwakt. In het noordelijke deel van de Atlantische Oceaan wordt al tien jaar een neerwaartse trend gemeten, in lijn met modelvoorspellingen. Warmer oceaanwater zinkt minder goed naar beneden en door smeltwater van Groenland neemt het zoutgehalte af. Dat maakt het water nóg lichter, waardoor een vicieuze cirkel ontstaat.

Het rapport benadrukt dat het kantelpunt – het moment waarop de instorting onomkeerbaar wordt – mogelijk al binnen 10 tot 20 jaar wordt bereikt. Zelfs als de daadwerkelijke ineenstorting pas tientallen jaren later plaatsvindt, is de boodschap duidelijk: drastische emissiereducties zijn nodig. “Zelfs een kans van 10 procent zou al veel te hoog zijn”, aldus Rahmstorf. “We hebben geen seconde te verliezen.”

Toch ligt de toekomst niet vast, benadrukken de onderzoekers. Dr. Jonathan Baker van het Britse Met Office zegt: “Zelfs als een volledige instorting deze eeuw onwaarschijnlijk is, verwachten we een duidelijke verzwakking met grote gevolgen. Maar de toekomst van de Atlantische circulatie ligt nog steeds in onze handen.”

Bron: The Guardian