D66 laat overheidsuitgaven verder stijgen, bespaart op zorg: 'sterke verschuiving naar duurzamere productie'

D66 laat de overheidsuitgaven in 2030 stijgen met 49,4 miljard euro ten opzichte van 2026. Dat staat in de doorrekeningen van de verkiezingsprogramma's die het Centraal Planbureau (CPB) vrijdag heeft gepubliceerd. Zonder ingrijpen zouden de overheidsuitgaven met 30,4 miljard euro stijgen, een verschil van 19 miljard.

Zorg is het enige terrein waarop D66 de komende jaren fors minder wil uitgeven. De zorguitgaven zijn bij de meeste van de tien partijen die hun programma lieten doorrekenen lager dan zonder nieuwe plannen. Desondanks blijven de zorgkosten van de overheid bij alle partijen stijgen.

Bij D66 gaat over vijf jaar 7,3 miljard euro minder naar zorg, een relatief groot bedrag vergeleken met de andere partijen. Mensen moeten zelf meer meebetalen aan zorg die ze gebruiken, deels op basis van hoeveel ze bezitten of verdienen. Nieuwe behandelmethoden komen niet zomaar meer in het basispakket.

De partij trekt ruim 5 miljard meer uit voor onderwijs dan het huidige kabinet heeft gepland voor 2030. In totaal stijgen de onderwijsuitgaven bij D66 met 6,2 miljard tot 2030, meer dan de andere negen partijen die hun programma lieten doorrekenen.

De lasten voor bedrijven gaan bij D66 met miljarden omhoog. Voor gezinnen dalen de lasten juist met meer dan een miljard. Middeninkomens gaan er naar verwachting het meest op vooruit, terwijl de vermogensongelijkheid daalt.

Door de maatregelen die de partij kiest, verwacht het CPB een "sterke verschuiving" naar duurzamere productie en consumptie en minder energie-intensieve industrie, landbouw en luchtvaart. "Bedrijven met een grote klimaat- of milieu-impact zullen verdwijnen of vergaande aanpassingen moeten doorvoeren."

Ook voor klimaat, stikstof en bereikbaarheid trekt D66 extra miljarden uit. Een fonds voor duurzamere landbouw moet tot en met 2035 worden gevuld met 21 miljard euro. Het openbaar vervoer krijgt van D66 jaarlijks 700 miljoen extra, onder meer om NS-treinkaartjes minder duur te maken.

De overheidsschuld loopt bij D66 relatief hard op, naar 51,5 procent van het bruto binnenlands product in 2030. Het begrotingstekort is in 2030 naar verwachting 2,8 procent van het bbp, 0,3 procentpunt slechter dan zonder koerswijzigingen. Op de langere termijn stijgen de overheidsuitgaven bij D66 juist relatief weinig.