Cognitive shuffling: de simpele NYT‑truc tegen piekeren in bed

vrijdag, 28 november 2025 om 6:32

Een simpele mentale truc uit de New York Times belooft beter te helpen dan schaapjes tellen: “cognitive shuffling”, een manier om je gedachten bewust door elkaar te husselen zodat je hersenen tot rust komen en je sneller in slaap valt. De techniek wint snel aan populariteit onder slaaponderzoekers en coaches, ook al is het wetenschappelijk bewijs nog voorlopig.

Wat is cognitive shuffling?

Cognitive shuffling is een woord- en beeldspelletje in je hoofd waarbij je jezelf afleidt met willekeurige, neutrale woorden of plaatjes. In de New York Times wordt het beschreven als een “eenvoudige maar verrassend effectieve” manier om een druk brein tot bedaren te brengen voor het slapengaan. De methode sluit aan bij onderzoek dat laat zien dat insomniacs vaak blijven malen over zorgen, terwijl goede slapers vlak voor het inslapen juist losse, fragmentarische gedachten en ‘microdromen’ hebben.

Zo werkt de NYT-truc in de praktijk

De techniek is ontwikkeld door de Canadese cognitiewetenschapper Luc Beaudoin, die spreekt van een “cognitive shuffle” of Serial Diverse Imagining. Het idee is dat je je brein bewust bezighoudt met onschuldige, niet‑emotionele beelden zodat er geen ruimte overblijft voor piekeren.

Zo kun je het zelf proberen:

Kies een alledaags woord, bijvoorbeeld “TAFEL”, en bedenk per letter een paar neutrale voorwerpen (T: tuin, tandborstel; A: appel, aquarium, enzovoort).
Zie elk woord kort voor je als een mini‑scène, blijf er vijf tot tien seconden bij en ga dan door naar het volgende, zonder verband te zoeken tussen de beelden.c

Voor wie liever geen letters telt, raden sommige experts aan om willekeurige, prettige scènes te visualiseren: een ijsje eten op het strand, met een hond door het park lopen, een kermis met felle lichten. Belangrijk is dat de beelden simpel en niet‑bedreigend zijn, zodat ze je brein net genoeg bezighouden om zorgen op afstand te houden.

Werkt het echt?

De eerste studies zijn klein, maar veelbelovend: in een onderzoek onder 154 studenten verbeterden slaapkwaliteit en het gemak van inslapen bij deelnemers die een cognitive‑shuffling‑oefening deden. Volgens Beaudoin lijkt de techniek de natuurlijke overgang naar slaap na te bootsen, waarin de hersenen steeds losser, onsamenhangender gaan denken. Slaapspecialisten benadrukken wel dat het geen wondermiddel is, maar een extra hulpmiddel naast basisregels als een vast slaapritme, weinig schermlicht en een koele slaapkamer.