Elke maand weer hoop, elke maand weer rouw: zo zwaar weegt ongewenst kinderloos zijn

Als je ongewenst geen kind krijgt, rouw je vaak jarenlang om iets dat er nooit is geweest. Je bent een paar jaar samen, in je vriendengroep beginnen gezinnetjes te onstaan. Jullie besluiten dat ook te willen en dan: niks. En die teleurstelling maand na maand, jaar na jaar en behandeling na behandeling.

Onderzoekers spreken zelfs van een vorm van “voortdurende rouw”, omdat de hoop elke maand even oplaait en dan opnieuw instort. In een studie in het tijdschrift Human Reproduction beschrijven vrouwen hun toestand als een mix van chronische pijn, onzekerheid en de noodzaak om toch een leven op te bouwen met dat gemis. ('Either stay grieving, or deal with it': the psychological impact of involuntary childlessness for women living in midlife)

Die pijn is geen nicheprobleem. Ongeveer 3 tot 4 procent van de Nederlandse vrouwen blijft uiteindelijk onvrijwillig kinderloos, Dat zijn niet alleen statistieken, maar collega’s, vrienden en familieleden die verjaardagen van andermans kinderen glimlachend uitzitten en babyshowers beginnen te vermijden.

Psychologen wijzen erop dat de psychische belasting vergelijkbaar kan zijn met andere grote verliezen: depressieve klachten, relationele spanningen en sociaal terugtrekgedrag komen veel voor. Opvallend is dat de omgeving het verdriet vaak bagatelliseert (“je kunt ook zonder kinderen gelukkig zijn”), terwijl het juist erkenning en langdurige ondersteuning vraagt – ook van artsen en hulpverleners.

Voor wie zelf ongewild kinderloos is, kan het helpen om die rouw als normaal te zien in plaats van als persoonlijke mislukking. En voor de rest van de wereld begint het bij één simpele vraag: durven we deze onzichtbare rouw even serieus te nemen als elke andere?