Waarom mensen die steeds anderen beoordelen, zelf deze 4 psychische zwaktes verbergen

We kennen allemaal wel iemand die voortdurend met een kritische blik naar anderen kijkt en hun gedrag, uiterlijk of keuzes fileert. Hoewel dit “de maat nemen” vaak wordt gezien als uiting van zelfvertrouwen, blijkt uit psychologisch onderzoek dat deze neiging vooral een reflectie is van persoonlijke kwetsbaarheden.

1. Angst om zelf beoordeeld te worden Vaak projecteren mensen hun eigen onzekerheden op anderen. Psycholoog Yolande Gannac-Mayanobe onderstreept: “De negatieve opmerking die je over een ander maakt, is vaak een spiegelbeeld van je eigen angsten.” Door zelf te oordelen, voel je je tijdelijk beschermd tegen het oordeel van anderen, maar het is in feite een verdedigingsmechanisme tegen confrontatie met je eigen zwaktes. 

2. Perfectionisme Wie streng naar anderen is, stelt meestal ook onrealistisch hoge eisen aan zichzelf. Perfectionisten zijn niet alleen rigide in hun eigen normen, maar ook in hun oordeel over anderen. Ze categoriseren alles als ‘goed’ of ‘fout’ en missen het vermogen om mild te zijn. Dit alles-of-niets-denken leidt vaak tot stress en teleurstelling.

3. Lage eigenwaarde Achter aanhoudende kritiek schuilt vaak een gevoel van minderwaardigheid. Door anderen neer te halen, hoopt men zichzelf beter te voelen. Oordelen wordt zo een manier om innerlijke onzekerheid te maskeren.

4. Moeite met zelfreflectie Mensen die vaak oordelen, vinden het lastig om authentiek naar zichzelf te kijken en te leren van hun eigen gedrag. Het is eenvoudiger om het vingertje naar buiten te richten dan naar binnen. Zoals expert Marshall Rosenberg stelt: “Een oordeel zegt minstens zoveel over de beoordelaar als over de beoordeelde.”

Kortom: Veelvoudig oordelen is zelden een teken van kracht. Dat lijkt het wel: kijk mij een, ik weet van iedereen wat hij of zij fout doet. Maar het is meestal angst en zwakte. Het duidt vooral op persoonlijke onzekerheden, perfectionisme en gebrek aan zelfinzicht. Wie anderen wil begrijpen, doet er goed aan eerst mild naar zichzelf te kijken.