Duitsland overweegt legalisering van cocaïne: na cannabis volgende stap in drugsbeleid?

Heel veel mensen die ik ken snuiven af en toe. En dat is niet omdat ik Amsterdammer ben: in Leeuwarden zitten meer sporen van coke in het riool dan in de grote steden van het westen. En misschien in Urk ook wel. (Voor wie zelf niet snuift: hoe voelt het om cocaïne te gebruiken?)

Coke snuiven is steeds normaler. En intussen is een te groot deel van de politie en recherche in de weer om coke uit ons land te weren. Het maakt de coke niet minder bereikbaar. Met één telefoontje komt een jongen op een fatbik wat bij je afleveren. In Duitsland stellen politici een verstandige vraag: waarom doen we dit? (Die Welt: Na cannabis pleiten experts nu ook voor de legalisering van cocaïne)

De discussie is niet nieuw. Al in 2020 pleitte Karl Lauterbach, nu minister van Volksgezondheid, voor decriminalisering van harddrugs zoals cocaïne. Het Bundesverband für akzeptierende Drogenarbeit en de Deutsche Aidshilfe presenteerden onlangs een alternatief drugsrapport waarin zij waarschuwen dat het huidige strafrecht contraproductief werkt. "De strafrechtelijke prohibitie heeft de gezondheids- en sociale situatie van cocaïnegebruikers duidelijk verslechterd," aldus Dirk Schäffer, referent bij de Deutsche Aidshilfe.​

Volgens de Deutsche Hauptstelle für Suchtfragen behoort cocaïne tot de snelst verslavende substanties. In Duitse grootsteden neemt vooral het gebruik van crack toe. Momenteel is zes procent van de ambulante verslaafden afhankelijk van cocaïne, in intramurale instellingen loopt dit percentage op tot zeven procent.

Ook internationaal groeit het cocaïnegebruik explosief. In 2023 werd in Europa een recordhoeveelheid van 419 ton cocaïne in beslag genomen, vooral in België, Spanje en Nederland. Uit rioolwateronderzoek blijkt dat nergens in Europa meer cocaïneresten worden aangetroffen dan in Antwerpen en Brussel.​

Voorstanders van legalisering wijzen erop dat het strafrecht gefaald heeft. "Mensen nemen uit angst voor afwijzing veel te laat hulp in aanspraak," stelt Schäffer. Ze pleiten voor drogenconsumptieruimtes waar gebruikers onder medisch toezicht 'schone' cocaïne kunnen krijgen.

De tegenstand is echter hevig. De Duitse politiebond waarschuwt dat de handel in harddrugs juist is toegenomen sinds de gedeeltelijke legalisering van cannabis. Federale drugscommissaris Hendrik Streeck (CDU) vreest een "explosie van cocaïne, crack en synthetische drugs". Ook minister van Binnenlandse Zaken Alexander Dobrindt (CDU) eist krachtig optreden tegen dealers en smokkelaars. Maar die explosie is er al. Er wordt gesnoven, zoals er ook gezopen wordt. Er zijn mensen verslaafd aan coke, zoals er ook alcoholisten zijn

Het debat illustreert een fundamentele tweedeling: is verslaving een strafrechtelijk of een gezondheidsprobleem? Duitsland staat op een kruispunt, en de keuze die het land maakt zal ook voor de rest van Europa richtinggevend zijn.