Betalen we te veel aan de kassa? Het FD nuanceert

Het is een bekend sentiment aan de borreltafel en in de Tweede Kamer: de boodschappen in Nederland zijn buitensporig duur in vergelijking met onze buren. Een ritje naar Duitsland voor goedkopere frisdrank of drogisterijartikelen lijkt het bewijs. Een analyse van het Financieele Dagbla duikt in de cijfers en komt tot een verrassende, maar genuanceerde conclusie: gemiddeld genomen is Nederland niet duurder, maar specifieke beleidskeuzes en marktstructuren zorgen wel degelijk voor pijnlijke prijsverschillen aan de kassa.

Hoewel de voedselinflatie in Nederland jarenlang in de pas liep met de eurozone, zien we in 2025 een lichte ‘inhaalslag’. Waar de prijzen in 2023 minder hard stegen dan bij de buren, is de inflatie nu iets hoger. Toch is de algemene prijsstijging niet het hele verhaal. De echte boosdoeners voor het prijsverschil zijn vaak specifieke productgroepen. Sinds de verhoging van accijnzen en de invoering van de suikertaks in 2024, zijn alcohol, tabak en frisdrank in Nederland aanzienlijk duurder geworden dan in Duitsland, dat bijvoorbeeld geen suikertaks kent.

Een structurele oorzaak voor de hoge prijzen is de Nederlandse ‘promotiecultuur’. Nederland is een land van aanbiedingen: nergens wordt zoveel gestunt met prijzen als hier. Dit heeft een prijs: de standaard schapprijzen zijn kunstmatig hoog om die diepe kortingen te kunnen bekostigen. In Duitsland werkt men vaker met ‘Everyday Low Prices’, waardoor de basisprijs lager ligt. Voor A-merken (zoals Nivea of Coca-Cola) betaal je in Nederland de hoofdprijs, tenzij je wacht op een 1+1 actie.

Daarnaast speelt het supermarktlandschap een grote rol. In Nederland domineren full-service supermarkten zoals Albert Heijn en Jumbo, die hogere marges en kosten hebben. In Duitsland zetten prijsvechters als Lidl en Aldi de toon, wat het hele prijspeil drukt. In België dwingt marktleider Colruyt prijzen omlaag.

Ondanks de stijgende prijzen besteedt de gemiddelde Nederlander nog steeds een stabiel deel van het inkomen (circa 15%) aan boodschappen, mede dankzij gestegen lonen. Het beeld dat ‘alles’ over de grens goedkoper is, klopt niet; brood en groenten zijn hier vaak voordeliger. Maar voor wie zijn kar vult met frisdrank, wijn en A-merk shampoo, blijft de rit naar de oosterburen voorlopig lonend.