Alle Amerikaanse journalisten verlaten Pentagon uit protest tegen draconische nieuwe regels: 'Zou wel eens turning point kunnen zijn'

Na een omstreden maatregel van de regering-Trump hebben bijna alle Amerikaanse journalisten hun werkplek in het Pentagon verlaten. Dertig grote nieuwsorganisaties weigeren mee te gaan met nieuwe regels die hun vrijheid drastisch beperken. Zelfs voor het conservatieve FOX News is de maat vol.

Het besluit voelt als een kantelpunt, zegt John Morijn, bijzonder hoogleraar recht en politiek in internationale betrekkingen tegen AD. “Journalisten zijn natuurlijk stronteigenwijs en dat is ontzettend belangrijk.”

De regering eiste dat alle verslaggeving eerst door het Pentagon moest worden goedgekeurd; een directe inperking van de persvrijheid. Wie weigerde, verloor zijn accreditatie en werkruimte. Alleen het conservatieve One America News Network tekende wel.

Volgens Morijn heeft dit vertrek grote symbolische waarde. “Hopelijk volgen andere beroepsgroepen die ook te maken krijgen met druk van bovenaf.” Voorlopig staan de journalisten letterlijk buiten de deur, maar volgens Morijn “hebben ze moreel gezien een duidelijke stap vooruitgezet.”

“Het is helemaal in lijn met wat de Amerikaanse regering tot nu toe allemaal aan het doen is. De strategie is om journalisten meer eronder te krijgen. Hier doen ze een eerste aanbod: je kunt alleen nog maar verslagleggen over wat wij hier doen, als je tekent bij dit kruisje. Ze weten donders goed dat dit veel te ver gaat. Het enige wat hier echt heel anders is, is dat bijna alle organisaties die hier het slachtoffer van zijn gezamenlijk optrekken.

Het is heel opvallend dat zelfs Fox News, dat toch helemaal geen vijand van Trump is, eigenlijk zegt dat dit een grens over gaat en ze niet aan die voorwaarde kunnen voldoen.”

“Tot nu toe zie je dat er heel weinig echt gezamenlijk wordt opgetrokken, of het nu om advocatenkantoren, universiteiten of media gaat. Als de Amerikaanse regering druk uitoefent zie je dat de salamistrategie heel goed werkt. Het is een verdeel-en-heersstrategie die de regering-Trump probeert uit te spelen. Dan maken ze een deal met alleen Harvard of alleen Columbia University.

Mensen kiezen dan voor korte-termijneigenbelang, in plaats van van de bredere belangen die de hele beroepsgroep aangaan. Je ziet dat dit eigenlijk de eerste keer is dat er wel degelijk een gezamenlijke tegenzet komt.”

“Ja, ze zitten echt op een heel andere politieke golflengte. Hun voorkeuren zijn heel anders, maar de manier waarop er nu eisen worden opgelegd, die doorkruisen voor iedereen het journalistieke werk. Het is natuurlijk absurd dat je vergt dat zelfs niet-geheime informatie alleen maar geaccrediteerd wordt, want dan wordt je eigenlijk niet meer dan een soort woordvoerder van de regering in plaats van dat je journalistiek werk doet en ook een kritische luis in de pels kan zijn.”

“Ja, sterker nog, ik denk dat dat de enige reactie is die de journalistieke integriteit überhaupt kan beschermen. Trump is ook heel afhankelijk van de berichtgeving van de media. Als journalistieke organisaties de poot stijf houden en niet meer rapporteren over wat dan ook bij het ministerie van Defensie. Want voor Trump is het ook ontzettend belangrijk om coverage te hebben, bijvoorbeeld als hij bezig is met het tegengaan van drugshandel of het inzetten van het leger. Ik denk dat dit de manier is voor die journalistieke organisaties om te zeggen: it takes two to tango.”

“Zeker, het zal zeker niet makkelijk worden. Maar tegelijkertijd heeft Amerika natuurlijk wel een traditie van onderzoeksjournalistiek. Op het ministerie zullen heel veel mensen het er totaal niet mee eens zijn. Ambtenaren die misschien echt gewetensbezwaren hebben omdat ze bijvoorbeeld willen voorkomen dat het leger op eigen grondgebied wordt ingezet. Dus ik kan me best voorstellen dat er ook een hoop klokkenluiders zullen zijn. Maar journalistieke organisaties moeten natuurlijk wel hun werkwijze aanpassen.”

“Ja, mijn eerste intuïtie is dat de headline zou moeten zijn: eindelijk. Waarom heeft het zo lang geduurd? Het verbaast me dan weer niet dat het juist journalisten zijn die echt een lijn in het zand trekken. Journalisten zijn natuurlijk een stronteigenwijze beroepsgroep. En terecht, dat is ontzettend belangrijk.

Dit is echt een heel belangrijk moment, waarop er voor het eerst collectief tegenwicht wordt geboden. Als we hier over een jaar naar kijken zou dit weleens een turning point (kantelpunt, red.) kunnen zijn. Hopelijk volgen andere beroepsgroepen, omdat ze zich realiseren dat het leven in een democratische rechtsstaat belangrijker is, dan als spreekbuis te fungeren van een steeds extremere regering.”

Bron: AD