Gelukkig nieuwjaar: Hoe 5 kwetsbare regio’s in 2026 kunnen uitgroeien tot een Derde Wereldoorlog

Vijf kwetsbare regio’s kunnen in 2026 uitgroeien tot iets wat akelig dicht in de buurt komt van een Derde Wereldoorlog. Niet met loopgraven en massale tankgevechten zoals in 1914 of 1939, maar via een giftige mix van conventioneel geweld, kernwapens, cyberaanvallen en informatiemanipulatie.

NAVO-chef Mark Rutte waarschuwde onlangs dat Europa zich moet voorbereiden op “een oorlog van de schaal die onze grootouders hebben meegemaakt”. Tegelijkertijd signaleren conflict-analisten dat van Oekraïne en Soedan tot Gaza, Venezuela en de Straat van Taiwan de kans op onbedoelde escalatie toeneemt. De rode draad: regionale oorlogen zijn niet langer lokaal, ze trekken binnen uren het wereldwijde bondgenootschapssysteem en de digitale oorlogsvoering mee.​

In de Baltische regio kruisen Rusland en de NAVO elkaar op gevaarlijk korte afstand. Moskou test al jaren de grenzen met drone-invallen, cyberaanvallen en sabotage in NAVO‑landen als Noorwegen, Estland en Litouwen. Een incident rond de zwaar gemilitariseerde Russische exclave Kaliningrad – al dan niet als “valse vlag” gepresenteerd – kan razendsnel omslaan in een artikel‑5‑crisis, waarin Washington en een door Trump geleid Amerika tegelijk onder druk staan om in te grijpen én om juist terughoudend te blijven.​

In Zuid-Amerika dreigt Venezuela opnieuw het toneel te worden van grootmachtsrivaliteit. De VS hebben hun hegemoniale aanspraak op het westelijk halfrond nieuw leven ingeblazen, wat de druk op het regime in Caracas opvoert. Analisten waarschuwen dat een Amerikaanse militaire interventie, zoals in Irak in 2003, het land in langdurige chaos en burgeroorlog kan storten en de hele regio – van Colombia tot de Cariben – meesleuren.​

Van Gaza tot de Rode Zee is het Midden-Oosten uitgegroeid tot een lint van brandhaarden. In Soedan spreken hulporganisaties inmiddels van de ernstigste humanitaire crisis ter wereld; de International Rescue Committee zet het land voor het derde jaar op rij bovenaan de noodlijst en waarschuwt dat “zonder urgent ingrijpen 2026 het gevaarlijkste jaar tot nu toe kan worden”. Saoedi-Arabië en de VAE steunen elk hun eigen milities in Soedan en Jemen, terwijl Iran via proxy’s in Gaza, Syrië en Darfur druk uitoefent op Israël en de Golfstaten. Eén misrekening – een aanval op scheepvaartroutes of een direct treffen tussen Iran en Israël – kan wereldwijde energie‑ en veiligheidsketens ontregelen.​

In Zuid-Azië kijken India en Pakistan elkaar nog altijd vijandig aan over Kasjmir, nu met grotere nucleaire arsenalen dan ooit. Volgens het Stockholm International Peace Research Institute heeft India inmiddels circa 180 kernkoppen tegenover 170 voor Pakistan. Wetenschappers waarschuwen al jaren dat een beperkte nucleaire oorlog tussen beide landen tientallen miljoenen doden kan veroorzaken en via roet in de atmosfeer ook het wereldwijde klimaat ontwricht. In zo’n scenario is regionale escalatie per definitie mondiaal.defencesecurityasia+2​

Het meest explosieve scenario ligt mogelijk rond Taiwan. De VS kondigden recent een wapenpakket van 11,1 miljard dollar aan, terwijl Taipei zijn defensiebudget optrekt tot bijna 40 miljard om een “koepel” van luchtverdediging op te bouwen. China houdt vast aan hereniging – desnoods met geweld – en experimenteert samen met Rusland met scenario’s om in een Taiwan‑crisis tegelijk druk op Europa en Azië te zetten. Een slecht getimede Chinese aanval zou vrijwel zeker Japan, Australië en de VS in het conflict trekken en de grens doen vervagen tussen een regionale oorlog en een mondiale confrontatie.​

Voeg daarnog bij Trump. Hij vindt zichzelf een Vredesvorst. Maar in een slechte bui kan hij zomaar een oorlog beginnen die escaleert

De paradox is dat wie zich voorbereidt op oorlog, zegt die te willen voorkomen. Maar zoals David Miliband van hulporganisatie IRC waarschuwt over de “new world disorder”: als grootmachten crises blijven creëren en belonen in plaats van oplossen, wordt 2026 niet het jaar waarin de Derde Wereldoorlog uitbreekt door één vonk – het wordt het jaar waarin de hele wereld brandbaar blijft.